Hệ vi sinh vật đường ruột là toàn bộ vi sinh vật có trong hệ tiêu hóa của cơ thể. Hệ vi sinh đường ruột đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển thể chất và tinh thần của trẻ thông qua việc thực hiện một số chức năng thiết yếu trong hệ thống miễn dịch, chuyển hóa, cấu trúc và thần kinh của cơ thể con người.

1. Vai trò của hệ vi sinh đường ruột ở trẻ 

• Đối với hệ tiêu hóa

Hệ vi sinh đường ruột giúp nâng cao chức năng tiêu hoá. Trong quá trình tiêu hóa carbohydrate, các vi sinh vật có trong ruột sẽ làm sản sinh các axit béo chuỗi ngắn để các tế bào ruột già sử dụng  làm nguồn năng lượng. Quá trình sản xuất các axit béo này cũng làm cho nhu động ruột được kích thích, từ đó giúp điều hòa hoạt động đi tiêu, giảm nguy cơ tiêu chảy hoặc táo bón. Bên cạnh đó, hệ vi sinh đường ruột còn tham gia  vào quá trình sản xuất các enzyme cần thiết để tổng hợp một số vitamin, bao gồm B1, B9, B12 và K.

• Đối với hệ miễn dịch

Ruột là cơ quan miễn dịch lớn nhất cơ thể với 80% tế bào miễn dịch. Hệ vi khuẩn đường ruột, đặc biệt là các vi khuẩn có lợi đóng vai trò quan trọng trong tăng cường sức đề kháng và duy trì cân bằng miễn dịch.

Hệ vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển và sinh lý của ruột. Chúng tham gia vào quá trình biệt hóa và góp phần điều hòa hệ thống miễn dịch của ruột, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh và vi khuẩn gây bệnh tiềm tàng bằng cách cạnh tranh dinh dưỡng, chiếm các vị trí bám dính  từ đó, ức chế khả năng phát triển và xâm nhập của vi khuẩn có hại. Một số chủng vi khuẩn đường ruột có thể tiết ra các chất kháng khuẩn bacteriocin để ức chế sự phát triển của các vi khuẩn khác.

• Đối với hệ thần kinh

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hệ vi sinh vật đường ruột sản xuất ra hormon, các chất dẫn truyền thần kinh và các yếu tố miễn dịch có thể gửi tín hiệu đến não một cách trực tiếp hoặc thông qua hệ thống thần kinh tự chủ được não sử dụng để điều chỉnh các quá trình sinh lý cơ bản và các chức năng tinh thần như học tập, trí nhớ và tâm trạng. Theo đó, hệ vi sinh vật đường ruột được xem là một cơ quan thực thể, không

chỉ giúp tiêu hóa thức ăn, chúng còn trao đổi tín hiệu phân tử thông qua trục thần kinh não – ruột. Quá trình này cho phép chúng giao tiếp mật thiết với toàn bộ cơ thể.

Hệ vi sinh đường ruột ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe

2. Điều gì xảy ra khi mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột ở trẻ 

Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh phải có sự cân bằng lành mạnh ước tính khoảng 85% vi khuẩn có lợi và 15% vi khuẩn có hại. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột (loạn khuẩn) xảy ra khi lượng vi khuẩn có hại tăng lên. Tình trạng này dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe với nhiều mức độ khác nhau cho trẻ.

Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột kèm theo các vấn đề về tiêu hóa. Khi sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột bị phá vỡ, tỉ lệ vi khuẩn có hại tăng lên có thể gây ra các rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy hoặc hội chứng ruột kích thích và các vấn đề sức khỏe khác.

Tình trạng này có thể gây rối loạn chuyển hóa và tăng nguy cơ thừa cân, béo phì ở trẻ. Hệ vi khuẩn đường ruột được coi là yếu tố thiết yếu điều chỉnh quá trình thừa cân, béo phì vì nó tham gia vào quá trình chuyển hóa năng lượng của vật chủ và duy trì cân bằng nội môi của môi trường bên trong.

Sự mất cân bằng của hệ vi sinh đường ruột ảnh hưởng tới tiêu hóa và chuyển hóa của cơ thể cũng là nguyên nhân ảnh hưởng tới tâm lý ở trẻ. Táo bón hoặc tiêu chảy, nôn trớ khiến trẻ mệt mỏi, lo lắng, sợ sệt dẫn tới rối loạn tâm trạng và rối loạn giấc ngủ.

3. Các biện pháp cân bằng hệ vi sinh đường ruột ở trẻ

Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, về lâu dài còn gây ra nhiều bệnh mạn tính liên quan đến đường tiêu hóa. Do đó việc đảm bảo cân bằng cho hệ vi sinh đường ruột ở trẻ sẽ tránh khỏi những hệ lụy không mong muốn. Chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh sẽ thúc đẩy hệ vi sinh  ruột khỏe mạnh và luôn giữ trạng thái cân bằng ở trẻ. Dưới đây là một số biện pháp giúp cân bằng vi sinh đường ruột ở trẻ:

Cha mẹ cần xây dựng cho trẻ một chế độ ăn hợp lý. Sự đa dạng của thực phẩm trong chế độ ăn giúp tạo nên hệ vi sinh vật đường ruột đa dạng hơn. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh.

Ăn uống lành mạnh sẽ giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột

Bổ sung lợi khuẩn cho hệ vi sinh đường ruột của trẻ để hệ vi sinh đường ruột nhanh lấy lại sự cân bằng, việc bổ sung vi sinh vật có lợi cho đường ruột đóng vai trò rất quan trọng. Bổ sung prebiotic, probiotic và postbiotics vào chế độ ăn có thể giúp cải thiện sức khỏe đường ruột. 

Prebiotic là một loại chất xơ giúp nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong đường ruột còn probiotic là vi khuẩn sống có lợi cho đường ruột. Trong khi đó, postbiotics là “một hỗn hợp gồm những vi sinh vật đã bị bất hoạt và thành phần của chúng mang lại lợi ích về sức khỏe cho vật chủ”. Postbiotics có độ ổn định tốt, giúp giữ cân bằng microbiota (tập hợp lớn các vi sinh vật sống dưới hình thức cộng sinh trong cơ thể con người), nuôi dưỡng tế bào đường ruột nhằm tránh rối loạn hệ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên. Bởi vậy, một cách tốt để cân bằng hệ vi sinh vật của trẻ là thông qua một chế độ ăn uống lành mạnh và đầy đủ để bổ sung probiotiocs cùng postbiotics. Nếu vi khuẩn probiotic được ăn đúng loại thực phẩm của mình, chúng sẽ tạo ra postbiotics trong cơ thể. Cha mẹ có thể tăng cường sản sinh postbiotics trong cơ thể của trẻ thông qua chế độ ăn có nhiều chất xơ như: trái cây, rau, các loại ngũ cốc,..

Nhằm mang đến sự cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột ở trẻ em, các nhà khoa học Nutricare đã phối hợp cùng với Viện Dinh dưỡng Y học Nutricare Hoa Kỳ (NMNI-USA) cho ra đời sản phẩm dinh dưỡng Metacare Opti tiên phong ứng dụng công nghệ lợi khuẩn Postbiotics, cung cấp 30 tỷ lợi khuẩn (Postbiotic LBiome và Postbiotic L. Lactis Plasma) giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại, hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên, từ đó giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn có hại, kết hợp cùng HMO và Chất xơ hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, ngăn ngừa táo bón và hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Bên cạnh đó, với thành phần Sữa non 24h từ Mỹ, sản phẩm còn hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ bảo vệ cơ thể trẻ trước tác nhân gây bệnh.

Ngoài việc bổ sung dinh dưỡng, cha mẹ cần thường xuyên cho trẻ vui chơi, vận động để lấy lại cân bằng hệ vi sinh cho trẻ. Khi hoạt động, hormon endorphin được kích thích sản xuất, giúp giảm căng thẳng, tăng cường hoạt động của các lợi khuẩn. Ngoài ra, việc hoạt động ở trẻ cũng giúp cho việc đi ngoài được dễ dàng hơn.

Hệ vi sinh đường ruột đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của trẻ nhỏ giúp tạo ra một lớp hàng rào bảo vệ cơ thể khỏi các nguy cơ từ tác nhân môi trường bên ngoài. Khi hệ vi sinh mất cân bằng, trẻ có thể gặp vấn đề liên quan đến tiêu hóa, đề kháng… Vì vậy, mẹ hãy nhớ thực hiện những biện pháp trên để cân bằng hệ vi sinh, đồng thời nâng cao sức khỏe cho trẻ.

(Huế Phạm)