Những vấn đề dinh dưỡng trong điều trị ung thư

Theo Hiệp hội Dinh dưỡng lâm sàng và chuyển hóa châu Âu (ESPEN), có đến 10-20% bệnh nhân ung thư tử vong do hậu quả của suy dinh dưỡng trước khi tử vong do chính khối u. Cải thiện tình trạng dinh dưỡng là một liệu pháp hỗ trợ giúp người bệnh đủ sức chống chọi với những đợt điều trị kéo dài.

Thực trạng ung thư và dinh dưỡng

Theo báo cáo GLOBOCAN 2020 của Trung tâm nghiên cứu quốc tế về Ung thư, Việt Nam có 182.563 ca mắc ung thư mới và 122.690 ca tử vong do ung thư, nghĩa là cứ 100.000 người thì có 159 người mới bị chẩn đoán mắc ung thư và có 106 người tử vong do ung thư. So với ghi nhận năm 2018, tỷ lệ các ca mắc mới của Việt Nam đã tăng lên 9 bậc, xếp thứ 90/185 quốc gia được khảo sát, và tỷ lệ tử vong tăng 6 bậc, xếp thứ 50/185 quốc gia được khảo sát. 

Theo Hiệp hội dinh dưỡng lâm sàng và chuyển hóa châu Âu (ESPEN), có đến 10-20% bệnh nhân ung thư tử vong do hậu quả của suy dinh dưỡng trước khi tử vong do chính khối u1. Trong khi đó, ở Việt Nam, có tới 50 – 80% người bệnh ung thư bị sụt cân trong quá trình điều trị và khoảng 30% bệnh nhân tử vong do suy kiệt cơ thể. 

Suy dinh dưỡng là một vấn đề phổ biến ở bệnh nhân ung thư, gây ra bởi cả sự hiện diện của khối u và các phương pháp điều trị chống ung thư nội khoa và phẫu thuật. Suy dinh dưỡng có ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và cả cơ thể người bệnh do độc tính trong quá trình điều trị. Do đó, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và chăm sóc người bệnh ung thư. Tuy nhiên theo ESPEN, suy dinh dưỡng liên quan đến ung thư phần lớn vẫn chưa được công nhận trên toàn thế giới và bị đánh giá thấp trong thực hành lâm sàng.

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và chăm sóc người bệnh ung thư (Ảnh: Freepik)

Dinh dưỡng có vai trò đặc biệt quan trọng ngăn ngừa nguy cơ sụt cân và suy dinh dưỡng, từ đó giúp người bệnh đủ sức chống chọi với những đợt điều trị kéo dài. Vấn đề này cần được chú trọng kể từ thời điểm người bệnh được chẩn đoán ung thư và duy trì xuyên suốt quá trình điều trị bệnh. Mỗi bệnh nhân ung thư sẽ gặp phải một số những phản ứng không mong muốn trong quá trình điều trị, ảnh hưởng ít nhiều đến lượng thức ăn và dinh dưỡng nạp vào cơ thể. Dưới đây là một số vấn đề về dinh dưỡng và ăn uống mà người bệnh thường gặp.

Những vấn đề dinh dưỡng thường gặp ở bệnh nhân ung thư

Phản ứng trong quá trình điều trị

Phần lớn các phương pháp điều trị ung thư thường sẽ để lại những phản ứng phụ gây ảnh hưởng đến vấn đề dung nạp thực phẩm và dinh dưỡng của người bệnh.

Bảng 1. Một số phản ứng phụ cản trở việc ăn uống phổ biến trong quá trình điều trị ung thư,

Phản ứng do vị trí khối u

Bên cạnh đó, một số vị trí của khối u cũng gây nhiều cản trở cho người bệnh trong vấn đề ăn uống.

Bảng 2. Một số phản ứng cản trở việc ăn uống gây ra bởi vị trí khối u,,,

Suy kiệt (hoặc suy mòn) do tình hình chuyển hóa của khối u

Quá trình chuyển hóa của khối u có thể gây tổn hại đến tình trạng dinh dưỡng của người bệnh, gây sụt cân và giảm chỉ số khối cơ thể. Vấn đề này thường xảy ra ở những bệnh nhân có khối u ở phổi, tuyến tụy, đường tiêu hóa trên (miệng, thực quản, dạ dày). Ở những người bệnh bị suy kiệt, sự chuyển hóa chất béo, protein và carbohydrate sẽ có sự thay đổi, đồng thời các khối u có thể làm giảm sự hấp thu glucose, tăng quá trình đường phân, giảm năng lượng nạp vào. Sự trao đổi chất bất thường này là phản ứng trực tiếp của khối u và hệ miễn dịch, làm phá vỡ vòng cân bằng nội môi và ảnh hưởng đến khối lượng cơ thể.

Những lời khuyên dinh dưỡng trong điều trị ung thư

Mỗi bệnh nhân sẽ có những vấn đề dinh dưỡng riêng biệt, với thể trạng, các phản ứng, tình trạng bệnh khác nhau, và cần một chế độ dinh dưỡng phù hợp tham vấn bởi các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng. Ví dụ như với những người có cân nặng khỏe mạnh và tình trạng dinh dưỡng ổn định, chế độ ăn của người bệnh cần được đảm bảo để duy trì cân nặng và chỉ số khối cơ thể. Với những người suy dinh dưỡng, chế độ ăn của người bệnh có thể cần gia tăng năng lượng và protein để hỗ trợ chức năng của các cơ quan quan trọng trong cơ thể. Trong khi đó, người bệnh béo phì cần xem xét giảm trọng lượng vừa phải (≤ 1 kg/tuần) mà vẫn duy trì khối lượng cơ nạc.

Hiệp hội Ung Thư của Mỹ đã đưa ra một số gợi ý để khắc phục các triệu chứng liên quan đến khả năng dung nạp thực phẩm của người bệnh do điều trị hoặc do vị trí của khối u, ví dụ như chia nhỏ các bữa ăn và ăn bữa lớn nhất khi cảm thấy đói nhất, ăn những thực phẩm yêu thích nhất hoặc thức ăn dễ nuốt, chỉ nên uống một lượng nước nhỏ trong bữa ăn nhưng nên uống nhiều nước trong ngày một cách từ từ, tránh thức ăn và đồ uống có mùi mạnh, giữ không gian sống thoải mái, thông thoáng, sử dụng các sản phẩm từ sữa, những thực phẩm giàu năng lượng – đạm (nghĩa là lượng ít nhưng chất nhiều)13.

Người bệnh ung thư cần xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp với thể trạng, dưới sự tư vấn của bác sĩ (Ảnh: Freepik)

Việc sử dụng những thực phẩm giàu đạm, năng lượng và các dưỡng chất cũng được khuyến khích sử dụng để cải thiện dinh dưỡng và bổ sung đủ dưỡng chất cho cơ thể. Những thực phẩm dinh dưỡng y học này hỗ trợ bổ sung năng lượng, đạm, bột đường, chất béo, chất xơ và vitamin khoáng chất cho người bệnh, bù đắp những thiếu hụt dinh dưỡng ở các bữa chính. Người bệnh cần được tiêu thụ đủ protein để duy trì và tái tạo khối lượng cơ nạc. Trong một nghiên cứu hệ thống tổng hợp, những sản phẩm tiêu thụ đường uống giàu năng lượng đã được chứng minh có tác dụng hỗ trợ giảm các biến chứng trong quá trình điều trị. Bên cạnh đó, một nghiên cứu tổng hợp năm 2012 của Cochrane đã chỉ ra rằng việc sử dụng những công thức tăng cường đề kháng có chứa dầu cá, arginine và nucleotides giúp giảm nhiễm trùng và biến chứng hậu phẫu. Bổ sung Omega-3 cũng cải thiện vị giác, trọng lượng cơ thể và chất lượng cuộc sống của những bệnh nhân trong quá trình hóa trị và xạ trị.

Leanmax Hope – Dinh dưỡng Y học giúp tăng cân và tăng cơ cho bệnh nhân ung thư

Theo các chuyên gia, dinh dưỡng chuyên biệt giúp tăng cân, tăng cơ đóng vai trò quan trọng hỗ trợ điều trị ung thư. Leanmax Hope là sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt cho người ung thư, đã được thực nghiệm chứng minh lâm sàng, đưa vào chế độ ăn cho người bệnh ung thư tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Kết quả thực nghiệm cho thấy, bổ sung 2 ly sữa Leanmax Hope mỗi ngày sẽ giúp người bệnh ung thư tăng cân (trung bình 1,4kg), tăng cơ (trung bình 1,2kg) sau 8 tuần. Đồng thời, chất lượng cuộc sống của người bệnh cũng được cải thiện rõ rệt: Giảm tình trạng mệt mỏi, giảm đau; Tăng khả năng vận động; Cải thiện chất lượng cuộc sống.

Sản phẩm Leanmax Hope mang đến hiệu quả tốt như vậy là nhờ có chứa năng lượng cao (474 kcal/ 100g bột) với thành phần dinh dưỡng cụ thể như sau:

– Năng lượng cao, BCAA, đạm whey, chất béo MCT dễ hấp thu: Hỗ trợ hồi phục cân nặng, tăng khối cơ.

– Chất xơ hòa tan FOS/Inulin, Vitamin nhóm B và không chứa đường Lactose: Giúp ăn ngon miệng, cải thiện tiêu hóa.

– Omega 3,6 cùng Antioxidant (vitamin A, C, E và Selen): Giúp tăng sức đề kháng, giảm mệt mỏi.

– Nano Curcumin, Arginine, Vitamin C: Hỗ trợ giảm viêm, nhanh lành vết mổ.

Năm 2018, dòng sản phẩm Leanmax trong đó có Leanmax Hope của Nutricare đã được công nhận là Thương hiệu quốc gia Dinh dưỡng Y học. Sản phẩm dành cho người bệnh bị ung thư, người bệnh trong quá trình hóa/xạ trị. Người lớn và trẻ nhỏ trên 3 tuổi cần bổ sung dinh dưỡng cao năng lượng, phục hồi sức khỏe cũng có thể bổ sung Leanmax Hope trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Đồng thời, sản phẩm Leanmax Hope hiện đang được phân phối rộng rãi tại các bệnh viện trên toàn quốc, đặc biệt là hai bệnh viện đứng đầu cả nước về điều trị cho bệnh nhi ung thư bao gồm: bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) và bệnh viện Nhi đồng II (TP.Hồ Chí Minh), nhằm bổ sung dinh dưỡng cho bệnh nhi ung thư đang điều trị tại đây.

Leanmax Hope được nghiên cứu và phát triển bởi các nhà khoa học dinh dưỡng Nutricare (Ảnh: Nutricare)

Cuộc chiến chống lại căn bệnh ung thư là một cuộc chiến dài hơi, sản phẩm Dinh dưỡng Y học Leanmax Hope là người bạn đồng hành giúp người bệnh ung thư có đủ sức mạnh để tiếp tục chiến đấu với bệnh tật.

Như vậy, đối diện với ung thư không chỉ cần phác đồ điều trị của bác sĩ mà còn cần kết hợp một chế độ dinh dưỡng tốt và một tinh thần lạc quan để chống lại bệnh tật. Bổ sung dinh dưỡng hợp lý cho người ung thư hỗ trợ tăng cơ hội phục hồi sau điều trị cho người bệnh.