Tăng cường hệ miễn dịch cho người lớn tuổi bằng dinh dưỡng

07/10/2024

Hệ miễn dịch đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ cơ thể chống lại các mầm bệnh, đặc biệt là ở người lớn tuổi, độ tuổi mà khả năng miễn dịch thường suy giảm do quá trình lão hóa. Sự suy giảm này có thể dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm trùng và bệnh tật, làm giảm chất lượng cuộc sống và tăng tỷ lệ tử vong. 

Để duy trì và tăng cường hệ miễn dịch ở người già, dinh dưỡng hợp lý là yếu tố không thể thiếu. Thông qua chế độ dinh dưỡng khoa học, người lớn tuổi có thể cải thiện đáng kể chức năng miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.

1. Vai trò của hệ miễn dịch đối với sức khỏe người lớn tuổi

Sự suy giảm hệ miễn dịch theo độ tuổi là một phần không thể tránh khỏi của quá trình lão hóa, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực không mong muốn đối với sức khỏe con người. Khi chúng ta già đi, chức năng của các tế bào miễn dịch suy giảm, hoạt động kém hiệu quả hơn, dẫn đến phản ứng chậm và yếu hơn trước các tác nhân gây bệnh. Đồng thời, số lượng và hiệu quả hoạt động của tế bào lympho T trong hệ thống miễn dịch thích ứng cũng suy giảm, cùng với khả năng giảm sản xuất của kháng thể lympho B khiến cơ thể gặp khó khăn trông việc chống lại nhiễm trùng do không đủ tế bào bảo vệ.

Sự suy giảm hệ miễn dịch theo độ tuổi là một phần không thể tránh khỏi của quá trình lão hóa

Theo các nghiên cứu, hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi dẫn đến một hiện tượng gọi là “inflammaging” – viêm mãn tính liên quan đến tuổi tác. Tình trạng này làm tổn thương các mô trong cơ thể, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng như tim mạch, ung thư, bệnh liên quan đến hệ miễn dịch và rối loạn cơ xương. Ngoài ra, sự suy giảm chức năng của hệ miễn dịch này cũng có thể giải thích tại sao người lớn tuổi dễ bị kéo dài các đợt cảm lạnh, cúm và tại sao các vắc-xin trở nên kém hiệu quả hơn. Hệ miễn dịch già yếu không còn khả năng sản sinh đủ kháng thể để chống lại nhiễm trùng một cách hiệu quả​.

Trong bối cảnh này, dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng để tăng cường hệ miễn dịch, đặc biệt là đối với người lớn tuổi, những người có hệ thống miễn dịch gần như không còn hoạt động hiệu quả như trước. Một chế độ ăn uống cân đối, giàu dưỡng chất là yếu tố then chốt trong việc cải thiện khả năng miễn dịch, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh và nhiễm trùng. Bởi giống như mọi tế bào khác trong cơ thể, các tế bào miễn dịch cần một nguồn cung cấp chất dinh dưỡng ổn định để hoạt động hiệu quả. Protein là thành phần quan trọng trong cấu trúc tế bào miễn dịch, thiếu protein có thể làm giảm khả năng sản xuất kháng thể để tiêu diệt vi khuẩn, virus. Bên cạnh đó, chất xơ và probiotic giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh, từ đó tăng cường hệ miễn dịch bởi vì đường ruột khỏe mạnh đóng góp 80% hệ miễn dịch của cơ thể. 

2. Vai trò của các dưỡng chất thiết yếu trong việc tăng cường hệ miễn dịch

Bổ sung dinh dưỡng hợp lý sẽ cung cấp năng lượng, dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe để cơ thể có thể hoạt động và đảm bảo các chức năng tiêu hóa, tim mạch, nội tiết, đặc biệt là hệ miễn dịch. Các chất giúp tăng cường miễn dịch bao gồm chất đạm, vitamin (A, C, D, E) và khoáng chất (kẽm, sắt, selen).

Protein là một trong những dưỡng chất nền tảng của cơ thể, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì một hệ miễn dịch khỏe mạnh. Chúng là nguyên liệu chính để sản xuất kháng thể – những “chiến binh” bảo vệ cơ thể bằng cách nhận biết và vô hiệu hóa các tác nhân gây hại. Các phân tử protein được coi là những “viên gạch” xây dựng nên các tế bào miễn dịch, từ đó giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh khác. 

Trong đó, lactoferrin là một loại protein quan trọng, giữ vai trò then chốt trong hệ miễn dịch tự nhiên. Bằng khả năng liên kết mạnh mẽ với các phân tử sắt, lactoferrin sẽ “giành giật” chất sắt với các chủng vi khuẩn gây bệnh, từ đó ức chế sự phát triển của chúng. Điều này giúp bảo vệ cơ thể tốt hơn và làm cho Lactoferrin trở thành một trong những yếu tố miễn dịch cần thiết hàng đầu của cơ thể. Lactoferrin được tìm thấy nhiều trong sữa non – một loại “sữa đầu” đặc biệt và giàu dinh dưỡng được động vật có vú sản xuất trong vài ngày đầu sau khi sinh. Đây là dưỡng chất khởi đầu được ưu tiên sử dụng trong việc tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Bởi không chỉ bao gồm lactoferrin, sữa non còn chứa hàm lượng kháng thể và các yếu tố miễn dịch cao. Theo nghiên cứu của Theng Choon Ooi và cộng sự (2023), việc bổ sung sữa non có thể gây ra những thay đổi trong quá trình chuyển hóa, làm giảm biểu hiện của nhiều chất trung gian gây viêm, từ đó cải thiện chức năng miễn dịch ở người lớn tuổi, thúc đẩy quá trình lão hóa khỏe mạnh. 

Bên cạnh protein, vitamin và khoáng chất cũng đóng vai trò không kém phần quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch. Các vitamin tan trong dầu như A, E và D, cùng với vitamin C tan trong nước, là những chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Ngoài ra, các khoáng chất như kẽm và selen cũng tham gia vào nhiều quá trình miễn dịch quan trọng. Thiếu hụt bất kỳ loại vitamin hoặc khoáng chất nào đều có thể làm giảm khả năng chống lại bệnh tật, khiến cơ thể dễ gặp các vấn đề về sức khỏe.

Vitamin (A, C, D, E) đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tăng cường miễn dịch của cơ thể

Mặc dù không trực tiếp tham gia vào các phản ứng miễn dịch, chất xơ lại đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì một hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh. Hệ vi sinh đường ruột chứa hàng tỷ vi khuẩn có lợi hay còn gọi là probiotics, đóng vai trò như một hàng rào bảo vệ cơ thể, ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn gây bệnh. Chất xơ là nguồn thức ăn chính cho các vi khuẩn có lợi này, giúp chúng phát triển mạnh mẽ và tạo ra một môi trường đường ruột cân bằng. Một hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm viêm nhiễm và bảo vệ cơ thể khỏi nhiều bệnh tật.  

Để duy trì một hệ miễn dịch khỏe mạnh, việc bổ sung các dưỡng chất này thông qua chế độ ăn uống là rất cần thiết. Nguồn protein có thể được cung cấp từ động vật như cá, thịt, trứng, sữa hoặc thực vật từ các loại đậu, hạt. Các loại rau củ quả, trái cây là thực phẩm bổ sung vitamin và chất xơ dồi dào cho cơ thể trong chế độ ăn hàng ngày. Các loại hải sản như tôm, cua, cá, hàu,… đảm bảo lượng khoáng chất vi lượng quan trọng giúp duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Bổ sung các dưỡng chất cần thiết thông qua chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng

3. Xây dựng chế độ dinh dưỡng hỗ trợ tăng cường miễn dịch cho người lớn tuổi

Việc xây dựng chế độ dinh dưỡng giúp tăng miễn dịch cho người lớn tuổi cần được thực hiện bằng chế độ ăn đa dạng, đầy đủ các chất. Bữa ăn nên có đủ chất đạm, đường, béo theo nhu cầu cơ thể, sau đó bổ sung vitamin, chất xơ, hoặc bổ sung một số lợi khuẩn như probiotics. Đặc biệt, hệ tiêu hóa của người lớn tuổi thường kém hơn người trẻ, do đó nên chế biến thực phẩm với phương pháp phù hợp, hạn chế rau sống và cần chia nhiều bữa nhỏ trong ngày để dễ hấp thu.

Chế độ ăn của người lớn tuổi cần đa dạng và cân bằng dinh dưỡng

Ngoài chế độ ăn uống hàng ngày, người lớn tuổi có thể bổ sung thêm các sản phẩm dinh dưỡng hỗ trợ tăng đề kháng. Đặc biệt là những sản phẩm có chứa sữa non bao hàm đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho hệ miễn dịch khỏe mạnh. Sản phẩm dinh dưỡng ColosCare Adult là một giải pháp tối ưu giúp tăng cường sức đề kháng và bảo vệ sức khỏe cho người lớn tuổi. Sản phẩm được nghiên cứu và sản xuất bởi Thương hiệu Quốc gia Dinh dưỡng Y học Nutricare, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của người lớn tuổi Việt Nam. ColosCare Adult chứa sữa non cung cấp hàm lượng kháng thể tự nhiên IgG 1200+ cao vượt trội, hỗ trợ tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Đây là loại kháng thể đa năng, hỗ trợ hệ miễn dịch ghi nhớ kháng nguyên, giúp cơ thể phản ứng nhanh chóng khi tiếp xúc lại. Ngoài ra, sữa non trong sản phẩm còn chứa Lactoferrin – một hợp chất đã được chứng minh có tác dụng chống viêm và điều hòa hệ miễn dịch kết hợp cùng với probiotics (gồm hai nhóm Lactobacillus và Bifidobacterium) giúp giảm tình trạng nhiễm khuẩn bằng cách hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn và virus gây bệnh.

Bên cạnh đó, ColosCare Adult bổ sung thêm Beta-Glucan, hỗ trợ nâng cao chức năng tế bào T và tăng cường hiệu quả của hệ miễn dịch cũng như sức khỏe đường hô hấp. Với nguồn dinh dưỡng phong phú, giàu protein, khoáng chất và vitamin, sản phẩm không chỉ nâng cao hệ miễn dịch mà còn hỗ trợ sức khỏe của cơ, xương và khớp cùng MUFA, PUFA tốt cho tim mạch. Người lớn tuổi sử dụng 2-3 ly ColosCare Adult pha chuẩn mỗi ngày sẽ cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể, từ đó củng cố sức đề kháng và cải thiện sức khỏe toàn diện. 

Đối với người lớn tuổi, việc lựa chọn thực phẩm tươi ngon và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cũng hết sức quan trọng. Thực phẩm cần được kiểm tra kỹ lưỡng về chất lượng, không bị hư hỏng hay biến chất và không có mùi, màu, vị lạ. Hạn sử dụng của thực phẩm cũng cần được xem xét cẩn thận, ưu tiên những sản phẩm có hạn sử dụng còn xa và mới sản xuất. Nguồn gốc của thực phẩm cần rõ ràng, từ những nhà cung cấp uy tín, và không có dấu hiệu của việc làm giả hay kém chất lượng.

Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cho người lớn tuổi

Cuối cùng, việc tham gia vào các hoạt động thể chất nhẹ nhàng là điều cần thiết đối với người lớn tuổi, không chỉ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm cảm giác lo âu, mà còn có thể giảm huyết áp và nguy cơ mắc bệnh mãn tính như tim mạch, đột quỵ và tiểu đường loại 2. Nghiên cứu cho thấy rằng khi cơ thể nhận số lượng hoạt động được khuyến nghị (7,5-15 giờ mỗi tuần, tương đương với 2,5-5 giờ/ngày hoạt động cường độ vừa phải hoặc 1,25-2,5 giờ/ngày hoạt động mạnh) làm giảm đáng kể nguy cơ mắc 7 trong số 15 loại ung thư nghiên cứu: đại tràng, vú, nội mạc tử cung, thận, đau tủy xương, gan và ung thư hạch không Hodgkin.

Người lớn tuổi nên tham gia các hoạt động thể chất đúng cách để tăng cường sức khỏe

Kết luận: Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch cho người lớn tuổi. Kết hợp chế độ dinh dưỡng hợp lý với lối sống khoa học, bao gồm cả việc tham gia các hoạt động thể chất nhẹ nhàng có thể giúp người lớn tuổi nâng cao sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật và duy trì một hệ miễn dịch mạnh mẽ giúp người lớn tuổi nâng cao sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật và sống khỏe mạnh hơn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/huong-dan-chon-thuc-pham-tang-cuong-he-mien-dich

2.https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/tuoi-tac-lao-hoa-anh-huong-den-he-mien-dich-cua-ban-nhu-nao-vi

3.Talley, S., Nguyen, T., Van Ye, L., Valiauga, R., DeCarlo, J., Mustafa, J., Cook, B., White, F. A., & Campbell, E. M. (2024). Characterization of age-associated inflammasome activation reveals tissue specific differences in transcriptional and post-translational inflammatory responses. Immunity & Ageing, 21, 60. https://doi.org/10.1186/s12979-024-00355-x

4.https://www.frontiersin.org/journals/aging/articles/10.3389/fragi.2020.602108/full#B4

5.https://vnvc.vn/cach-tang-cuong-he-mien-dich/

6.https://vda.org.vn/dinh-duo%CC%83ng-khoa-ho%CC%A3c-giup-tang-cuong-he%CC%A3-mie%CC%83n-di%CC%A3ch/

7. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/the-nao-la-khang-nguyen-khang-the-vi

8. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/lactoferrin-co-vai-tro-gi-trong-he-mien-dich-vi

9.https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/vitamin-nao-tan-trong-nuoc-va-tan-trong-chat-beo-vi

10.https://firi.vn/tin-tuc/can-thiep-dinh-duong-som-voi-kem-selen-va-vitamin-d-de-nang-cao-suc-de-khang-chong-lai-su-tien-trien-cua-covid-19/

11.https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/loi-khuan-la-gi-vai-tro-cua-loi-khuan-vi

12.https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/vai-tro-cua-chat-xo-voi-co-vi

13.https://daidoanket.vn/che-do-dinh-duong-giup-tang-cuong-mien-dich-mua-lanh-10184061.html

14. https://www.mdpi.com/2072-6643/15/14/3184

 

Có thể bạn quan tâm

Khuyến nghị của ESPGHAN/ESPEN/ESPR về dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch cho trẻ em: Năng lượng

Methods Medline search, Pub-Med search. Timeframe: publications from 2004 to 2016 were used to update the previous recommendations from 2005....
Xem thêm

Bệnh viêm xương khớp ở người cao tuổi và biện pháp cải thiện

Viêm xương khớp là vấn đề thường gặp ở người cao tuổi, hiện đang có xu hướng tăng dần và...
Xem thêm

Dinh dưỡng cho người lớn tuổi sau phẫu thuật

Người lớn tuổi sau phẫu thuật thường gặp nhiều khó khăn trong việc cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ...
Xem thêm