
Bên cạnh chú trọng tăng cân và phát triển chiều cao thì việc làm thế nào để phát triển trí não ở trẻ cũng là một khía cạnh mà tất cả các phụ huynh đều quan tâm.
1000 ngày đầu đời chính là giai đoạn vàng để kích thích phát triển não bộ ở trẻ. Mẹ cần chuẩn bị cho con nền tảng vững chắc nhất ngay từ những năm tháng đầu đời, để con sẵn sàng vững bước và có một tương lai tươi sáng về sau. Bởi có những giai đoạn vàng mà nếu như mẹ bỏ lỡ thì cả mẹ và con sẽ không có cơ hội được làm lại lần thứ 2, đặc biệt là những cột mốc phát triển vượt trội về não bộ trong những năm đầu đời.
Khi mới sinh, bộ não của trẻ trung bình có kích thước bằng khoảng 1/4 kích thước não của người lớn. Thật đáng kinh ngạc, nó tăng gấp đôi kích thước trong năm đầu tiên. Nó tiếp tục phát triển đến khoảng 80% kích thước của người trưởng thành khi được 3 tuổi và 90% – gần như trưởng thành – khi được 5 tuổi.
5 giai đoạn phát triển não bộ ở trẻ từ sơ sinh tới 6 tuổi (Ảnh: Bộ Y tế)
Những năm đầu đời là cơ hội tốt nhất để não bộ của trẻ phát triển những kết nối cần thiết để trở thành người lớn khỏe mạnh, có năng lực và thành công. Bộ não của trẻ sơ sinh giống như những miếng bọt biển, mong muốn “thấm hút” những trải nghiệm, bài học và kỹ năng mới từ môi trường xung quanh. Những trải nghiệm đầu đời của trẻ có thể giúp thiết lập nền tảng học tập hoặc nền tảng mong manh cho năng lực nhận thức, cảm xúc và xã hội trong suốt cuộc đời của một người. Bé cần phát triển trí não toàn diện ở 4 khía cạnh then chốt:
– Trí thông minh: liên quan đến quá trình suy nghĩ của bé như khám phá hay nhận biết đồ vật, xử lý tình huống.
– Vận động: liên quan đến sự phối hợp các bộ phận của cơ thể như lật, lẫy, bò, trườn, lăn, vẽ, nhảy…
– Cảm xúc: liên quan đến sự tương tác như cười, khóc, bắt chước, nhận biết và thấu hiểu cảm xúc người khác.
– Giao tiếp: liên quan đến ngôn ngữ như diễn tả bằng điệu bộ, trò chuyện.
Dinh dưỡng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát triển trí não toàn diện của bé. Chuyên gia dinh dưỡng Jasly Koo cho biết: “Một đứa trẻ được nuôi dưỡng tốt sẽ có năng lượng để phản ứng và học hỏi từ những kích thích trong môi trường của chúng”. Dưới đây là các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển trí não ở trẻ.
Trong cấu tạo não người có đến 60% khối lượng vật chất là chất béo, trong đó chủ yếu là omega (DHA, EPA, ALA); 40% còn lại là nước, protein, carbohydrate và muối. Do đó, ba mẹ cần cân đối bổ sung đủ các chất này, đặc biệt là giai đoạn đầu đời của bé, giúp hỗ trợ con phát triển trí tuệ tốt.
Các mô hình tiền lâm sàng cho thấy DHA cần thiết cho sự hình thành tế bào thần kinh và sự di chuyển của tế bào thần kinh, thành phần và tính lưu động của axit béo ở màng, cũng như quá trình hình thành khớp thần kinh. DHA đã được chứng minh là giúp thanh niên phát triển khả năng ghi nhớ và tốc độ phản ứng. DHA và các axit béo omega-3 khác đã cải thiện trí nhớ và hành vi. Chế độ ăn ít chất béo omega sẽ làm tăng khả năng phát triển chứng rối loạn tăng động giảm chú ý.
Trong một cuộc khảo sát với gần 200 sinh viên, những người ăn chế độ ăn ít omega-3 có nguy cơ được chẩn đoán mắc rối loạn tăng động giảm chú ý cao hơn 31%. Nồng độ DHA trong máu thấp có liên quan đến sự thay đổi tâm trạng, tức giận và khuyết tật học tập. Nồng độ DHA trong máu thấp dẫn đến suy giảm khả năng đọc, trí nhớ làm việc và trách nhiệm về mặt cảm xúc cao hơn trong một nghiên cứu trên học sinh từ 7 đến 9 tuổi.
Một nghiên cứu khác về các bé trai từ 6 đến 12 tuổi cho thấy những em có nồng độ DHA thấp hơn có tỷ lệ gặp các vấn đề về hành vi như giận dữ và khó ngủ cao hơn.
Các thực phẩm giàu DHA
Choline là tiền chất của chất dẫn truyền thần kinh Acetylcholin, liên quan mật thiết đến trí nhớ và khả năng học hỏi sau này của trẻ. Thiếu choline cũng có thể dẫn đến thiếu hụt nhận thức. Một nghiên cứu báo cáo rằng trẻ sơ sinh của những phụ nữ được bổ sung 930mg choline clorua mỗi ngày, so với trẻ sơ sinh của những phụ nữ nhận được 480mg choline mỗi ngày, cho thấy tốc độ xử lý thông tin được cải thiện được đo bằng nhiệm vụ chú ý trực quan.
Các thực phẩm giàu Choline
Axit folic có vai trò quan trọng trong việc hình thành ống thần kinh của trẻ trong quá trình bào thai. Bổ sung axit folic khi mang thai là việc làm vô cùng cần thiết để đảm bảo sự phát triển trí não của trẻ.
Một nghiên cứu thực hiện vào năm 2011, so sánh giữa 2 nhóm bà mẹ có và không dùng axit folic cho thấy rằng nhóm người sử dụng axit folic giảm được khả năng sinh con mắc chứng chậm phát triển ngôn ngữ. Julvez và cộng sự đã phát hiện ra rằng ở trẻ 4 tuổi, điểm số về chức năng ngôn ngữ, vận động điều hành và chức năng điều hành bằng lời nói trong thang đo khả năng của trẻ em McCarthy, cũng như điểm số về năng lực xã hội và triệu chứng mất tập trung trong thang đo năng lực xã hội ở trường mầm non California có liên quan tích cực đến việc mẹ của trẻ sử dụng chất bổ sung axit folic trong ba tháng đầu của thai kỳ.
Tương tự, Wehby và Murray đã đánh giá tác động của việc sử dụng chất bổ sung axit folic khi thụ thai và trong ba tháng đầu của thai kỳ đối với sự phát triển nhận thức ở trẻ 3 tuổi bằng cách sử dụng 16 mục từ thử nghiệm sàng lọc phát triển Denver và nhận thấy rằng việc bổ sung axit folic trước khi sinh có tác dụng tích cực đến sự phát triển nhận thức tổng thể và vận động thô của trẻ.
Một nghiên cứu được thực hiện ở Vương quốc Anh đã báo cáo rằng trẻ em 7 tuổi của những bà mẹ nhận được 400 μg axit folic mỗi ngày trong thai kỳ có điểm số cao hơn trong thang đo trí thông minh so với con của những bà mẹ không dùng.
Axit folic có vai trò quan trọng đối với sự phát triển não bộ của trẻ
Dưỡng chất này thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển của hệ thần kinh cũng như sự tăng sinh và biệt hóa tế bào, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của các tế bào thần kinh não. Taurine cần thiết cho mắt và não ngay từ giai đoạn bào thai, vì là một thành phần cấu trúc của tế bào thần kinh và thị giác.
Hai năm đầu sau sinh, não và thị giác tiếp tục phát triển mạnh, nên nhu cầu Taurine vẫn rất cao. Từ 3 – 6 tuổi trở về sau, Taurine tham gia các men và chất chuyển hóa bên trong tế bào thần kinh, giúp tế bào làm việc chính xác hơn, bền bỉ, dẻo dai, lâu mệt mỏi hơn, và quan trọng nhất là bảo vệ các cấu trúc của tế bào khỏi bị hư hại do các gốc oxy hóa, giúp cho các tế bào nguyên vẹn và khỏe mạnh. Nồng độ Taurine đặc biệt cao trong não đang phát triển càng cho thấy tầm quan trọng của nó đối với sự phát triển. Thật vậy, mối quan hệ giữa Taurine huyết tương và sự phát triển thần kinh đã được đề xuất.
Taurine thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển của hệ thần kinh
Song song với việc bổ sung dinh dưỡng giàu các dưỡng chất tốt cho trí não thì các bậc cha mẹ còn có thể giúp thúc đẩy sự phát triển trí não của bé thông qua các hoạt động thể chất.
Đọc sách cùng con giúp mở mang kiến thức nhân loại, tăng sự hiểu biết và khả năng tư duy của con. Đây là một trong những cách tốt nhất để thúc đẩy sự phát triển trí não của trẻ. Ngay cả trước khi trẻ có thể nhận ra các chữ cái hoặc từ, việc đọc sẽ giúp phát triển kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp. Nghe từ ngữ và nhìn thấy hình ảnh kết nối cả hai điều đó trong tâm trí trẻ. Việc lặp đi lặp lại những cuốn sách giống nhau sẽ giúp xây dựng thêm sự nhận biết giữa những từ bạn nói và hình ảnh.
Khi đọc sách cho con là bố mẹ đang cùng con khám phá thế giới tri thức
Tham gia các hoạt động khám phá cũng kích thích sự phát triển về hoạt động thể chất, khả năng sáng tạo. Vui chơi là một cách tuyệt vời để giúp trí não của trẻ nhỏ. Việc chơi trò chơi vừa giúp con trẻ học hỏi thêm được nhiều kiến thức mới, tăng khả năng tư duy, sáng tạo, mà còn đem lại tiếng cười và sự thoải mái cho con trẻ.
Ngoài ra, phương pháp này còn giúp trẻ tăng khả năng giao tiếp cũng như giúp trẻ phát triển một số kĩ năng mềm. Khi khám phá thực tế bé sẽ luôn luôn đặt ra hàng vạn câu hỏi vì sao, bố mẹ hãy kiên nhẫn giải đáp thắc mắc của con trẻ một cách dễ hiểu nhất. Khi bé đặt câu hỏi, điều đó chứng tỏ bé đang tư duy và xử lý thông tin mà bé quan sát thấy. Cha mẹ đừng quên hỏi lại bé để nắm rõ hơn về tư duy của các bé. Đây là một cách vô cùng hiệu quả giúp não bộ của bé ngày càng được phát triển.
Tuổi nhỏ là tuổi đam mê khám phá và tìm hiểu thế giới xung quanh
Với mong muốn mang lại một giải pháp dinh dưỡng tuyệt vời cho sự phát triển trí não của trẻ em Việt Nam, Viện Dinh dưỡng Y học Nutricare Hoa Kỳ cùng Nutricare đã cho ra đời sản phẩm Smarta Grow. Sản phẩm chứa bộ đôi dưỡng chất DHA và Choline giúp bé thông minh, sáng trí. Đặc biệt hơn, Smarta Grow còn chứa bộ 3 dưỡng dưỡng chất Canxi, K2, D3 giúp phát triển chiều cao vượt trội, đã được chứng minh lâm sàng giúp bé tăng chiều cao sau 2 tháng. 2 ly Smarta Grow mỗi ngày đáp ứng 100% nhu cầu canxi cần thiết cho con theo khuyến nghị FDA Hoa Kỳ. 52 dưỡng chất thiết yếu có trong sản phẩm cũng giúp bé ăn ngon, cao lớn và tăng cân khỏe mạnh; cùng chất xơ giúp hệ tiêu hóa của bé khỏe mạnh, ngăn ngừa táo bón.
Bộ não là trung tâm chỉ huy của cơ thể và giữ nhiều chức năng quan trọng như điều khiển chức năng của các cơ quan, điều khiển các cử động, các hoạt động, cảm xúc, khả năng nhận thức (học hỏi và ghi nhớ) nên để tạo nền tảng cho quá trình phát triển khỏe mạnh và thành công của trẻ trong tương lai, mỗi bố mẹ cần tập trung quan tâm đến sự phát triển trí não ở trẻ.
Tài liệu tham khảo:
1.https://www.firstthingsfirst.org/early-childhood-matters/brain-development/ 2.https://helpmegrowmn.org/HMG/HelpfulRes/Articles/HowEncourageBrainDev/index.html#:~:text=Brain% 3.https://www.healthxchange.sg/children/food-nutrition/essential-nutrients-brain-development-children- 4.Valenzuela, A. Modification of Docosahexaenoic Acid Composition of Milk from Nursing Women Who 5.Alenzuela, A. The Impact of Maternal Diet during Pregnancy and Lactation on the Fatty Acid Composition of 6.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8778665/#B99-nutrients-14-00364 7.https://tamanhhospital.vn/ba-bau-uong-thua-axit-folic-co-sao-khong/#:~:text=Axit%20folic%20l%C3%A0%20m%E1%BB%99t%20lo%E1%BA%A1i,n%C3%A3o%20b%E1% 8.Julvez J., Fortuny J., Mendez M., Torrent M., Ribas-Fitó N., Sunyer J. Maternal Use of Folic Acid Supplements 9.Wehby G.L., Murray J.C. The Effects of Prenatal Use of Folic Acid and Other Dietary Supplements on Early 10.McNulty H., Rollins M., Cassidy T., Caffrey A., Marshall B., Dornan J., McLaughlin M., McNulty B.A., Ward M.,Strain J.J., et al. Effect of Continued Folic Acid Supplementation beyond the First Trimester of Pregnancy on CognitivePerformance in the Child: A Follow-up Study from a Randomized Controlled Trial (FASSTT Offspring Trial) BMC Med. 2019 11.https://thanhnien.vn/sang-tri-va-sang-mat-hon-voi-taurine-185168342.htm 12.Wharton B., Morley R., Isaacs E.B., Cole T.J., Lucas A. Low plasma taurine and later neurodevelopment. Arch. Dis. Child.-Fetal Neonatal Ed. 2004 |